Bankowy Fundusz Gwarancyjny to instytucja, która w przypadku ogłoszenia upadłości przez Bank lub SKOK zwróci właścicielom trzymane tam pieniądze. Do jej zadań należą także działania z obszaru przymusowej restrukturyzacji. Powstała w 1994 roku i działa na mocy odrębnej ustawy. Gwarancja depozytu ma określony limit, który wynosi 100 000 euro, a do przeliczenia tej kwoty na złotówki należy zastosować kurs średni NBP określony na dzień spełnienia warunku gwarancji. Limit ten określony jest na każde konto bankowe czy lokatę osobno w każdym banku czy SKOK-u. Oznacza to, że jeżeli posiadasz środki w wysokości 100 tys euro w dwóch bankach, które ogłosiły upadłość, to z każdego z nich nastąpi wypłata środków w ramach gwarancji.
Jakie instytucje są objęte Bankowym Funduszem Gwarancyjnym?
Bankowy Fundusz Gwarancyjny gwarantuje środki znajdujące się w:
- Bankach komercyjnych, które działają na terenie Polski – poza Bankiem Gospodarstwa Krajowego
- SKOK-ach działających na terenie Polski
- Oddziałach banków zagranicznych działających w Polsce
Szczegółowa lista wszystkich podmiotów objętych gwarancjami w przypadku upadłości znajduje się na stronie Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.
Komisja Nadzoru Finansowego na swojej stronie internetowej publikuje listę ostrzeżeń publicznych, do której także warto zajrzeć jeżeli planujesz ulokować większe środki w danej instytucji. Niestety pomimo kilku głośnych afer wciąż powstają nowe instytucje, które podszywają się pod instytucje finansowe. Do jednej z największych afer ostatnich czasów należy ta związana ze spółką Amber Gold, która oferowała wysokooprocentowane lokaty. Pomimo tego, że nie posiadała ona stosownych zezwoleń na prowadzenie takiej działalności dla większości istotne były oferowane przez firmę wysokie zyski. Choć jest to sprawa sprzed kilku lat, to do dzisiaj toczy się postępowanie sądowe.
Czy Bankowy Fundusz Gwarancyjny chroni depozyty każdego?
Gwarancję wypłaty depozytów od BFG mają klienci indywidualni i niektórzy klienci instytucjonalni.
Bankowy Fundusz Gwarancyjny obejmuje gwarancją środki znajdujące się w bankach dla:
- Każdej osoby fizycznej
- Osobom prawnym
- Szkolnych Kas Oszczędnościowych
- Pracowniczych Kas zapomogowo-pożyczkowych
- Jednostek, którym ustawa przyznaje osobowość prawną
W przypadku spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej gwarancjami objęte są środki:
- Osób fizycznych
- Organizacji pozarządowych w rozumieniu ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie,
- Jednostek organizacyjnych kościoła lub związku wyznaniowego, które posiadają osobowość prawną
- Spółdzielni
- Związków zawodowych
- Wspólnot mieszkaniowych
Czyje depozyty nie są chronione przez BFG?
Gwarancja BFG nie dotyczy środków należących do:
- Skarbu Państwa
- Narodowego Banku Polskiego
- banków i SKOK-ów
- Funduszy Inwestycyjnych (TFI)
- Zakładów ubezpieczeń
- Funduszy i towarzystw emerytalnych
- Jednostek samorządu terytorialnego
- Zakładów ubezpieczeń
Jakimi środkami dysponuje Bankowy Fundusz Gwarancyjny?
Środki, które zgromadzone są na rachunku BFG pochodzą głównie ze składek, które muszą opłacać wszystkie instytucje, które należą do systemu gwarantowania depozytów. Ich wysokość zależy od kilku czynników między innymi od wysokości kapitału posiadanego przez dany podmiot, a także od jego kondycji finansowej.
Oznacza to, że rola Bankowego Funduszu Gwarancyjnego polega przede wszystkim na odpowiednim monitorowaniu, reagowaniu w przypadku kryzysu i realizacji wypłat, kiedy zostanie ogłoszona upadłość banku lub SKOK-u.
Sprawozdania finansowe BFG są ogólnodostępne na ich stronie internetowej. Ostatni dostępny bilans jest z 2020 roku i wskazuje on, że fundusz gwarancyjny banków wynosi blisko 16 miliardów złotych, a na ratowanie banków zagrożonych upadłością do dyspozycji ma ponad 5 miliardów złotych.
Co by było gdyby….
Suma, którą jest w stanie wypłacić BFG jest ograniczona. Co w przypadku kiedy jej równowartość nie będzie wystarczająca na pokrycie wszystkich gwarancji w danym banku? Co w przypadku, kiedy upadnie duży bank lub kilka z nich? Czy wtedy należy zacząć się martwić?
Przede wszystkim warto podkreślić, że BFG działa od 1994 roku i od tego czasu kilka podmiotów ogłaszało już upadłość, a wypłata gwarancji odbyła się zgodnie z planem. Istnieje oczywiście plan awaryjny na najczarniejszy z możliwych scenariuszy, który przewiduje skorzystanie z zewnętrznych źródeł finansowania takich jak:
- dotacje udzielone na wniosek Funduszu z budżetu państwa
- kredyty krótkoterminowe udzielone przez NBP
- środki uzyskane z zaciągniętych pożyczek, kredytów czy emisji obligacji
Warto tutaj pamiętać, że Bankowy Fundusz Gwarancyjny jest to instytucja, który chroni system bankowy i działa na rzecz stabilności krajowego systemu finansowego. Do jej głównych zadań należy więc dbanie o bezpieczeństwo i stabilność finansową Polski. Oznacza to, że w przypadku jakichkolwiek problemów Państwo z pewnością udzieli wsparcia BFG aby nie podważać poczucia wiarygodności inwestorów i obywateli.
Proces wypłaty środków z BFG
Bank lub SKOK, który zgłasza wniosek o upadłość zobowiązany jest do przygotowania listy osób uprawnionych do odbioru gwarantowanej kwoty i przekazanie jej do funduszu. Po jej weryfikacji BFG poda do publicznej wiadomości informację o terminie oraz miejscu wypłaty środków. Ma na to 7 dni roboczych. Po zgłoszeniu się do wskazanego podmiotu osoba uprawniona będzie mogła dokonać wypłaty w formie przelewu lub gotówki. Środki można odebrać do 5 lat. Po tym okresie roszczenia z tytułu gwarancji ulegają przedawnieniu.
W BFG objęte są gwarancjami nie tylko nie tylko zgromadzony kapitał, ale także należne odsetki. Oznacza to, że wypłacie podlegać będzie wartość lokaty powiększona o odsetki naliczone do dnia spełnienia warunku gwarancji według oprocentowania wskazanego w umowie.
Szczególne przypadki
W specjalnych przypadkach, które opisane zostały poniżej limit został podniesiony do kwoty 200 000 euro. Dotyczy to jedynie osób fizycznych, których środki pochodzą z określonych źródeł:
- sprzedaży mieszkania lub domu niezwiązanego z działalnością gospodarczą
- wypłaty ubezpieczenia z tytułu ubezpieczenia umowy o życie lub z tytułu dożycia ustalonego w umowie wieku
- wypłaty ubezpieczenia z tytułu ubezpieczenia NNW
- wypłaty odprawy: emerytalnej, rentowej lub pieniężnej
- podziału majątku po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej
Wyższa wypłata środków będzie miała miejsce tylko wtedy, kiedy środki pochodzące z wyżej wymienionych źródeł znajdują się na danym rachunku nie dłużej niż 3 miesiące.
Istnieją także środki, które nie podlegają żadnemu limitowi kwotowemu. Dotyczy to środków, które podchodzą:
- z wypłaty odszkodowania za szkodę wyrządzoną przestępstwem
- z zadośćuczynienia za doznaną krzywdę
- z zadośćuczynienia lub odszkodowania za niesłuszne skazanie, aresztowanie czy zatrzymanie.
W przypadku tych środków także obowiązuje limit 3 miesięcy, a po ich upływie środki te traktowane są na zasadach ogólnych.
Bankowy Fundusz Gwarancyjny dba o stabilność finansową i bezpieczeństwo całego systemu bankowego. Do jego zadań należy także podtrzymywanie zaufania do działalności banków, a podstawą jego działania jest kontrola i gwarancja depozytów. Jeżeli tylko z rozwagą będziesz lokować swoje środki pieniężne i zadbasz o to, aby kwota nie przekraczała kwoty gwarancji, to możesz mieć pewność, że Twoje środki będą bezpieczne.
