Wspólnota majątkowa
Wraz z zawarciem związku małżeńskiego, naradza się wspólnota majątkowa. Powstaje ona na mocy prawa, a dokładnie regulują ją przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Znaczy to tyle, że od chwili wzięcia ślubu, wszystko, co od tej chwili zgromadzą małżonkowie, jest wspólne i należy w takiej samej części do każdego z nich. Niezależnie czy są to przedmioty, czy osiągane dochody. Do wspólnoty majątkowej zaliczamy przede wszystkim:
- wynagrodzenie za pracę i z innej działalności zarobkowej,
- środki, które zostały zgromadzone na otwartym rachunku lub pracowniczym funduszu emerytalnym,
- dochody wynikające z majątku wspólnego i majątku osobistego.
Jednak nie wszystko liczy się jako wspólne. Ustawowo zostały określone pewne rzeczy, które mimo aktu ślubu, pozostaną Twoje. Ze wspólnoty majątkowej wykluczamy:
- majątek nabyty przed ślubem,
- środki, które zostały odziedziczone,
- rzeczy otrzymane w ramach darowizny,
- przedmioty użytku osobistego, takie jak na przykład okulary, odzież czy wózek inwalidzki, a także te, które otrzymałeś za szczególne osiągnięcia (puchary, medale, dyplomy, nagrody).
Od chwili ślubu, nawet jeśli jedna osoba będzie składać wniosek o kredyt, obliczanie zdolności odbędzie się wspólnie. Bank będzie brał pod uwagę przychody obu partnerów i na ich podstawie wystawi decyzje.
Czym jest intercyza małżeńska?
Jest ona przede wszystkim umową notarialną, która reguluje relacje majątkowe pomiędzy małżonkami. Jeśli jako małżeństwo nie jesteście zadowoleni stanem rzeczy wynikającym ze wspólnoty majątkowej, możecie to zmienić. Sporządzając odpowiednią umowę rozdzielicie nie tylko majątek ustawowy, ale jesteście też w stanie go rozszerzyć i włączyć do wspólności majątkowej przedmioty z niej wykluczone. Czyli na przykład też te składniki, które nabyło się przed zawarciem ślubu.
Intercyza a rozdzielność majątkowa
Choć mówiąc o intercyzie, często mamy na myśli całkowite rozdzienie wspólnego majątku, należy pamiętać, że nie tylko do tego ona służy. Nie można zatem traktować majątkowej rozdzielności i intercyzy jako synonimów. Majątek można rozdzielić w ramach intercyzy, ale intercyza sama w sobie nie jest rozdzieleniem majątku. Jeśli jednak zdecydujecie się na majątkową rozdzielność po ślubie, musicie pamiętać, że wszystkie dobra zgromadzone przed zawarciem tego aktu notarialnego, wciąż są wasze w równej części.
Co niesie ze sobą majątkowa rozdzielność?
Od chwili jej wejścia w życie, wszystko co zarobi w pracy lub kupi jeden z małżonków, jest jego prywatnym majątkiem. Może nim samodzielnie rozporządzać, a zgromadzone środki wydawać na jaki zechce cel. Sprzedając rzecz nie będzie potrzebował zgody małżonka, jak byłoby to w przypadku wspólnoty majątkowej. Nie potrzebna będzie także zgoda drugiej osoby przy zaciąganiu kredytu czy pożyczki. I najważniejsze: jeśli, któryś z małżonków zostanie objęty egzekucją komorniczą, nie wpłynie to na drugą osobę. Zostaną zajęte tylko środki dłużnika (a także składniki majątku przed ustanowieniem umowy notarialnej).
Wciąż jednak będzie można kupić coś wspólnie, tak samo jakbyś to zrobił z bratem, siostrą czy z rodzicami i razem daną rzecz spłacać.
Podpisując jednak takową umowę, należy pamiętać o tym, że od tej chwili przestanie być możliwe wspólne rozliczanie PIT-u. Wcześniej mogła zrobić to jedna osoba, zaznaczając, że chce się rozliczyć razem z drugą połówką. Od momentu poświadczenia umowy majątkowej małżeńskiej, każdy będzie musiał rozliczyć się osobno.
Jak ustanowić intercyzę?
Przede wszystkim, aby ją podpisać wymagana jest zgoda obojga. Jeśli jedna ze stron ma jakieś zastrzeżenia i nie chce zgodzić się na taką umowę, możecie rozstrzygnąć sprawę w sądzie. Dopiero ta instancja orzeknie, czy powody i pobudki za tym idące są na tyle ważne, że musi ona zostać zatwierdzona. Może tak stać się na przykład wtedy, gdy żona obawia się o swój majątek, ponieważ mąż ma pracę narażoną na ryzyko utraty płynności finansowej.
Jeśli te kwestie zostaną już ustalone, oraz oboje macie zdolność do czynności prawnych, możecie przystąpić do zawierania umowy. Nie potrzebujecie do tego prawników, wystarczy, że udacie się do notariusza i tam załatwicie wszystkie sprawy z tym związane. Umowa może mieć różne formy, wszystko zależy od was. Czy chcecie rozdzielać cały majątek, czy tylko jego część? Podejmijcie wspólne decyzję i obgadajcie wszystkie sprawy przed przyjściem do urzędu notarialnego. Jeśli akt będzie zawierany po sakramentalnym bądź urzędowym powiedzeniu sobie „tak”, pamiętajcie, by zabrać ze sobą również akt ślubu.
Ile kosztuje intercyza?
Koszt zależy od tego, czy chcecie ją poświadczyć przed ślubem, będąc jeszcze narzeczeństwem, czy już po, jako małżeństwo. Jeśli zdecydujecie się na to po ślubie, suma do zapłaty stanie się większa i będzie zależna od wysokości waszego majątku. Kwoty zaczynają się już od 100 zł i to wtedy, gdy wasze wspólne środki nie przekraczają 3 tysięcy złotych. Powyżej 3 tysięcy doliczany jest procent, czyli na przykład jeśli suma waszego majątku mieści się w przedziale od 3 do 10 tysięcy, zapłacicie 100 zł + 3%.
Jako narzeczeństwo, czyli w przypadku, gdy wasze finanse jeszcze nie są wspólne, jesteście w bardziej komfortowej sytuacji. Najwięcej wyniesie was taksa notarialna, której maksymalna stawka to 400 zł. Dodatkowo będziecie musieli uiścić opłatę na wypisy i podatek VAT. Przygotujcie się więc na kwotę w wysokości około 500-600 zł.
Czy można zawrzeć intercyzę z datą wsteczną?
Istnieją wyjątkowe przypadki, gdy jest to możliwe, ale tylko wtedy, gdy orzeknie o tym sąd. Należy mieć ważne uzasadnienie, by w ogóle złożyć takowy wniosek. Takowym powodem może być na przykład separacja. W sytuacji, gdy małżeństwo żyje już długi czas oddzielnie, a żona dostanie nagle informacje o tym, że mąż popadł w długi wraz z wezwaniem do zapłaty, może ona wystąpić do sądu o ustanowienie rozdzielności z datą wsteczną. W opisanym przypadku, gdy żyje się oddzielnie, nie podejmuje się już wspólnie decyzji o finansach. Gdy jedno z nich, bez wiedzy drugiego roztrwonia swoje środki, nie ma przesłanek ku temu, aby partner płacił za jego błędy.
Ważne jest jednak posiadanie dowodów na to, że separacja faktycznie trwa i od dłuższego czasu nie mieszka się razem, ani nie ma się pojęcia o krokach podejmowanych przez drugą osobę. Oprócz stosownych dokumentów udowadniających ten stan rzeczy, sąd ma również możliwość powołania świadków, którzy potwierdzą zaistniałą sytuację.
Intercyza przed czy po ślubie?
Zalecamy, aby tak ważną sprawę przemyśleć już przed ślubem. W momencie, gdy staniecie się małżeństwem od razu rozpocznie się wasza wspólnota majątkowa, co może doprowadzić później do komplikacji. Najlepiej porozmawiać o tym jak najwcześniej, ustalić zasady i upewnić się, że druga połówka nie ma nic przeciwko temu. W końcu nikt chyba nie ma ochoty na wędrówki po sądach. Dodatkowo podpisanie intercyzy przed ślubem wiąże się z mniejszymi kosztami.
W jakich sytuacjach warto zadbać o majątkową rozdzielność?
Obecnie, szczególnie w tych czasach, nieposiadanie intercyzy jest niebezpieczne. I wcale nie chodzi tu o brak zaufania do partnera, a o to, że coraz więcej młodych ludzi skrajnie ryzykuje. Zakładają biznesy, którym trudno się utrzymać i tracą płynność finansową. Małe, nowe firmy upadają coraz częściej. Rozdzielenie więc majątku to zabezpieczenie drugiej połówki przed błędami jednego ze współmałżonków. Gdyby jedno z nich sprowadziło na siebie komornika, zapewniona jest wtedy gwarancja, że jedyny majątek, który zajmie, to środki dłużnika, a nie całej rodziny. Jest to ważne szczególnie w sytuacji, gdy para posiada dzieci. Gdyby komornik zajął cały majątek, rodzina straciłaby bezpieczeństwo finansowe, na co przypadku posiadania potomków, nie można sobie pozwolić.
Wspomnieliśmy już także o tym, że przy wspólnocie majątkowej, bank decydując, czy którejś z osób przyzna kredyt, bierze pod uwagę zdolność kredytową obydwu partnerów. Jeśli więc jeden ze współmałżonków miał bądź ma długi, instytucja finansowa może odmówić udzielenia pożyczki. Nawet wtedy, gdy wniosek składał ten z poztywną historią kredytową.
Intercyza a dziedziczenie – co warto wiedzieć?
Celem intercyzy jest ustanowienie kwestii finansowych małżeństwa za życia, więc z chwilą śmierci jednego z partnerów, traci ona moc. Podpisanie więc umowy małżeńskiej o rodzielności środków nie wpływa na dziedziczenie. Jeśli za życia została sporządzona intercyza i w testamencie zmarłego małżonka będzie zapis mówiący o tym, że chce przekazać część środków swojemu partnerowi, jak najbardziej jest to możliwe. W przypadku, gdy w testamencie nie będzie nic wspomniane o drugiej połówce, może ona również bez problemu dochodzić zachowku.
Jeśli natomiast nie chcecie niczego po sobie dziedziczyć, pamiętajcie by za życia podpisać odpowiednią umowę notarialną, w której zadeklarujecie, że zrzekacie się rzeczy i środków finansowych po zmarłym mężu/żonie.
Intercyza nie zwalnia z alimentów dla małżonka
W kodeksie rodzinnym i opiekuńczym istnieje zapis mówiący o tym, że: „Małżonkowie mają równe prawa i obowiązki w małżeństwie. Są obowiązani do wspólnego pożycia, do wzajemnej pomocy i wierności oraz do współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli”. Dlatego właśnie intercyza nie zwalnia z obowiązku alimentacyjnego. Zawierając małżeństwo, obligujesz się do tego, by spełniać swój obowiązek wobec rodziny. Nie tylko musisz troszczyć się o swojego małżonka, ale również dzieci. A co dokładnie rozumiane jest pod sformuowaniem „obowiązek alimentacyjny”? Zaliczają się do tego koszty utrzymania domu, czyli wyżywienia czy leczenia, ale też opieka i wychowanie dzieci. Na przykład mąż spełnia ten obowiązek pracując i dostarczając środki potrzebne rodzinie, a żona wywiązuje się z niego, zajmując się domem i dziećmi. Oczywiście dopuszczalne jest także odwrócenie ról, gdzie to mąż jest w domu, a żona pracuje. Jednak każde z nich musi dbać o rodzinę, nawet mimo oddzielnego posiadania finansów.
Upadłość konsumencka a rozdzielność majątkowa
Jeśli intercyza została sporządzona, to czy w momencie ogłoszenia bankructwa przez jednego z małożnków, środki drugiego są chronione? Otóż na mocy prawa upadłościowego, musi upłynąć minimum dwa lata od ustanowienia rozdzielności do ogłoszenia upadłości, w przeciwnym razie cały majątek zostanie włączony do masy upadłości. Jeśli jednak to sąd wydał oświadczenie o tym, że w małżeństwie musi zostać wprowadzona rozdzielność, musi minąć rok od uprawomocnienia tego postanowienia. Warto nadmienić, że liczy się data Twojego złożenia wniosku, a nie uprawomocnienia wyroku. Więc jeśli minęły dwa lata od złożenia wniosku, na mocy którego sąd wydał wyrok, to również w tym przypadku finanse Twojego partnera są chronione.
Zalety i wady intercyzy
Umowa małżeńska ma wiele zalet, do których przede wszystkim można zaliczyć spokój ducha. Nie musisz się martwić, że stracisz swoje finanse przez błąd partnera i będziesz ponosić konsekwencje jego czynów. Gdy ma on długi, nie musisz także bać się o swoją zdolność kredytową, ponieważ jego niespłacone zobowiązania nie wpłyną na Ciebie i Twój wniosek o pożyczkę. Należy również pamiętać o tym, że intercyza to nie tylko całkowity podział finansowy. W jej ramach można dobrowolnie zmieniać ustrój majątkowy i rozdzielać środki. Mając ryzykowną pracę, możesz na przykład większość finansów przenieść na swojego partnera. Co wygodne – taka umowa nie wyklucza wspólnego kupowania rzeczy. Wciąż możecie razem nabyć dom i wspólnie go spłacać. Będzie on należał w równej połowie do każdego z Was. Również przy rozwodzie jest mniej zamieszania – podział majątku jest jasny i nie pozostawia pól do kłótni o przedmioty czy pieniądze.
Jednak intercyza posiada także wady. Jedną z nawiększych niedogodności jest to, że nie można w tej sytuacji rozliczać wspólnie PIT-u. Dodatkowo starsze pokolenie często źle rozumie taką umowę i myśli, że wynika to z braku zaufania do partnera. Jest to błędne przekonanie, ponieważ wręcz przeciwnie – jest to ruch odpowiedzialny, który świadczy o tym, że obie osoby biorą pod uwagę wszystkie możliwości i chcą zabezpieczyć finanse rodzinne. Możesz jednak narazić się na krzywe spojrzenia rodziny, gdy oświadczysz, że wspólnie z partenerem zdecydowaliście się na intercyzę.
