W końcu nastał ten szczęśliwy dzień! Jedziesz podpisać umowę na swój wymarzony samochód, bądź odbierasz klucze do kupionego mieszkania. Bańka szczęścia jednak pryska, gdy dowiadujesz się, że w związku z nowym zakupem, będziesz musiał zapłacić podatek od wzbogacenia się.
Nie jest to do końca poprawna nazwa, a potoczna – nie spotkasz jej w środowisku prawnym. Oficjalne nazewnictwo to Podatek od Czynności Cywilnoprawnych (PCC) i Podatek od Spadków i Darowizn. Musisz zapłacić go w momencie, gdy Twój majątek powiększa się o nowy składnik. Dowiedz się w jakich sytuacjach będziesz musiał uiścić dodatkową opłatę i gdzie wykonać tę powinność.
Podatek od wzbogacenia – czym jest?
Podatek ten, jak sama nazwa mówi, trzeba zapłacić w momencie, gdy się wzbogacimy. Nie chodzi tu o zaciągnięcie kredytu, czy pożyczki, a o sytuację, gdy nasz majątek powiększy się o jakiś przedmiot (np. samochód czy nieruchomość), lub wtedy, gdy zostaniemy obdarzeni spadkiem. Rozdzielamy dwa rodzaje tego podatku.
- Podatek od Czynności Cywilnoprawnych (PCC) – trzeba odpowiednią opłatę uiścić w momencie, gdy dokonaliśmy zakupu, ale zakup ten nie zawierał w sobie podatku VAT. Zazwyczaj ma to miejsce w sytuacji, gdy kupujemy samochód używany od osoby prywatnej, lub nabywamy mieszkanie z rynku wtórnego.
- Podatek od Spadków i Darowizn (PCC od darowizn) – zalicza się do podatków bezpośrednich i dotyczy tylko osób, które otrzymały rzeczy w spadku lub z tytułu darowizny. Jeśli jednak przekazanie nastąpiło z rąk najbliższej rodziny, nie będziesz musiał nic płacić, a wystarczy, że zgłosisz ten fakt do urzędu skarbowego.
Na złożenie odpowiedniej deklaracji PCC-3 lub PCC-3/A i opłacenie podatku masz 14 dni od dnia zawarcia umowy. Nie dostaniesz żadnego wezwania do zapłaty, ani przypomnienia. Sam musisz pamiętać o tej czynności.
Podatek od kupna nieruchomości
Zanim odbierzesz kluczyki do nowego mieszkania bądź nieruchomości, musisz udać się do prawnika, by spisać akt notarialny. Właśnie przy okazji tej czynności masz obowiązek zapłacenia podatku od wzbogacenia. Notariusz przyjmie od ciebie opłatę i najważniejsze formalności masz już z głowy. Następnie powinien on w Twoim imieniu wpłacić odpowiednią kwotę do urzędu skarbowego. Ile będzie Cię to kosztować? Podatek od wzbogacenia to 2% od wartości rynkowej zakupionej nieruchomości. Finalną wysokość podatku oblicza notariusz. Pamiętaj także, że oprócz tego podatku, będziesz musiał zapłacić także za taksę notarialną oraz wpis do księgi wieczystej.
Jednak nie we wszystkich przypadkach poniesiesz dodatkowe koszty. PCC zapłacisz tylko wtedy, gdy kupujesz mieszkanie z rynku wtórnego, czyli z drugiej ręki. Jeśli nabywasz nieruchomość od dewelopera, czyli z rynku pierwotnego, nie zapłacisz tego podatku, ponieważ jest już ona opodatkowana – VAT jest już wliczony w ogólny koszt.
Podatek PCC w przypadku zakupu samochodu
Gdy kupujesz samochód z drugiej ręki, obowiązują Cię takie same zasady, jak przy kupnie nieruchomości z rynku wtórnego. Z tym wyjątkiem, że to ty sam będziesz musiał złożyć formularz PCC-3 lub PCC-3/A (gdy nabywców jest dwóch) do odpowiedniego urzędu skarbowego. Nie zrobi tego za Ciebie notariusz, jak w przypadku mieszkania. Pamiętaj, że masz na to 14 dni, od dnia spisania umowy sprzedaży. W przypadku niedopełnienia tego obowiązku, czekają Cię poważne konsekwencje.
Podatek od wzbogacenia się w przypadku kupna samochodu również wynosi 2% i tak samo oblicza się go od ceny rynkowej, a nie ceny zbytu. Czyli jeśli udało Ci się nabyć auto wyjątkowo tanio, czyli na przykład za 5 tysięcy, a jego cena rynkowa w obecnie wynosi 8 tysięcy, to zapłacisz 2% od 8 tysięcy. Jest to zabezpieczenie w przypadku celowego zaniżania wartości.
Nie będziesz musiał jednak opłacać PCC, gdy kupiłeś samochód:
- z salonu samochodowego,
- z komisu,
- od osoby, która prowadzi działalność gospodarczą,
- z zagranicy (pojedziesz np. do Niemiec i to tam podpiszesz umowę),
- o wartości niższej niż 1000 zł, czyli za kwotę zwolnią od podatku.
Nie będziesz musiał także nic dodatkowo płacić, gdy masz orzeczenie o niepełnosprawności i nabyłeś pojazd na użytek własny.
Czy muszę zapłacić dodatkowy podatek, gdy otrzymam spadek lub darowiznę?
Gdy Twój stan posiadania powiększył się, masz obowiązek zapłaty podatku od nabytych dóbr. Będzie to niezbędna czynność przy:
- dziedziczeniu,
- zasiedzeniu,
- zachowku,
- rencie,
- nieodpłatnej służebności,
- darowiźnie.
Musisz wtedy w urzędzie skarbowym złożyć zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych. Masz miesiąc na przełożenie odpowiedniego pisma, od momentu uprawomocnienia postanowienia sądu. Pamiętaj jednak, że na płatność masz 14 dni. Czas ten jest liczony od chwili, gdy podatnik dostanie decyzje organu podatkowego ustalającego wysokość podatku.
Jednak tak samo w tym przypadku, jak w poprzednich, istnieje furtka, która pozwala Ci nie płacić podatku. Jeśli dostałeś jakiś majątek z tytułu spadku lub darowizny (dom, samochód czy pieniądze) od najbliższej rodziny, to nie będziesz musiał uiszczać dodatkowych opłat. Wystarczy, że zgłosisz ten fakt do swojego urzędu skarbowego. Tak samo jest wtedy, gdy nabyty spadek lub darowizna nie przekracza kwoty wolnej od podatku czyli 1000 zł.
Jaka kara za niezapłacenie?
Musisz liczyć się z tym, że jeśli nie dokonasz swojej powinności, czeka Cię kara. Niezapłacenie podatku od wzbogacenia się to poważne wykroczenie, zaliczane do przestępstw skarbowych. Jeśli urząd skarbowy zda sobie sprawę z tego, że nie uiściłeś odpowiedniej opłaty, zostaniesz pociągnięty do odpowiedzialności. Kara waha się nawet od 168 do 33 600 zł. W sytuacji, gdy to ty nagle uświadomisz sobie, że minęło 14 dni i dopełniłeś obowiązku, powinieneś jak najszybciej zapłacić odpowiednią kwotę, a następnie złożyć w urzędzie skarbowym pismo zwane „czynnym żalem”. W nim opiszesz zaistniałą sytuację i wytłumaczysz się dlaczego nie dokonałeś opłaty w terminie. Być może zdarzy się, że nie zostanie nałożona na Ciebie żadna kara. Musisz jednak mieć na uwadze to, że jeżeli taka sytuacja będzie zdarzać się notorycznie, nie zostaniesz potraktowany ulgowo i naczelnik urzędu skarbowego, nałoży na Ciebie zobowiązanie do zapłacenia.
Podatek od czynności cywilnoprawnych – kto opłaca?
| Umowa | Kto płaci? |
| sprzedaż, zamiana rzeczy | sprzedaż, zamiana rzeczy – osoba, która nabywa/dokonuje zamiany |
| pożyczka | osoba pożyczająca |
| darowizna | osoba obdarowana |
| spadek | osoba, która uzyskała majątek lub prawa majątkowe ponad swój udział w spadku |
| zniesienie współwłasności | zniosoba, która została jedynym właścicielem, albo ta, której udział we współwłasności wzrósł |
| hipoteka | ustanawiająca hipotekę |
| spółka | wspólnicy spółki |
| depozyt nieprawidłowy | osoba przechowująca depozyt |
Nowe przepisy dotyczące PCC
W 2019 roku weszły nowe przepisy, które pozwalają na składanie zbiorczych deklaracji. Przed tym rokiem, każda nabyta rzecz musiała zostać przedstawiona i opisana osobno. O ile zwykłej osobie nie sprawiało to dużej różnicy, ponieważ kupienie samochodu czy nieruchomości zdarzało jej się rzadko, o tyle na przykład właściciele komisów samochodowych czy dealerzy mieli już problem. Teraz jednak mogą za jednym razem objąć wszystkie nabyte przedmioty i zapłacić za wszystkie na raz.
