Planujesz zakup nieruchomości lub większy remont? A może potrzebujesz pieniędzy na inwestycję? Jeśli nie posiadasz odłożonej gotówki to kredyt będzie dla Ciebie idealną formą wsparcia. Jednak uzyskanie go nie jest wcale takie proste, przynajmniej nie zawsze. Wszystko zależy od Twojej sytuacji finansowej, przeszłości kredytowej, a także od scoringu. Sprawdź czym jest scoring, czy można na niego wpłynąć i jakie ma on znaczenie dla banku.
Co to jest scoring kredytowy?
Scoring kredytowy to ocena, jaką stosują banki wobec klientów składających wniosek o kredyt. Oceniają one za pomocą skali punktowej wiarygodność kredytową i szacują prawdopodobieństwo spłaty w okresie 12 miesięcy. Jest to wewnętrzna skala banków, dlatego w każdej instytucji może wyglądać nieco inaczej. Jednak cel jest ten sam – ocena, czy dany klient jest wiarygodny i będzie spłacał zaciągnięte zobowiązanie bez opóźnień.
Scoring kredytowy jest oceną niejawną, co oznacza, że nie można sprawdzić własnej oceny czy poprosić bank o jej udostępnienie. Jest to badanie przeprowadzane wyłącznie na potrzeby udzielenia kredytu i zlecane w momencie wnioskowania o finansowanie. Po wprowadzeniu odpowiednich danych system wylicza zagrożenie związane z potencjalnym kredytobiorcą. Wszystkie ewentualne ryzyka czy zagrożenia obniżają wartość punktową wnioskodawcy. Wpływ na końcowy wynik i decyzję o tym czy możesz otrzymać kredyt mają przede wszystkim:
- Przeszłość kredytowa
- Obecnie posiadane zobowiązania
- Forma zatrudnienia
- Zarobki
Pod uwagę brany jest jednak szereg innych czynników, także tych personalnych. To jaki czynnik najbardziej obciąża wynik w danym banku nie jest znane. Dla jednej instytucji znaczący będzie wiek i to on będzie zaniżał ranking, a w innym banku nie będzie miał aż takiego znaczenia. Ustalona jest także konkretna minimalna liczba punktów, poniżej której wnioskodawca uznawany jest za niewiarygodnego, a szanse na otrzymanie kredytu są niskie.
Czy scoring BIK i scoring bankowy to to samo?
Dla większości osób scoring kredytowy i scoring BIK to to samo. No właśnie nie. Co wcale nie oznacza, że oba te rankingi nie są ze sobą powiązane. Scoring bankowy to wewnętrzna punktacja danego banku, jednak duży wpływ na ocenę ma także zewnętrzny raport przygotowany przez Biuro Informacji Kredytowej.
Każdy bank przed udzieleniem kredytu musi sprawdzić wnioskodawcę w BIK, jest to obligatoryjne. Na scoring w BIK wpływ ma przeszłość kredytowa, terminowość płatności, a także ilość osób na utrzymaniu. Negatywne informacje o wnioskodawcy, które mogą przekreślić szansę na kredyt, to:
- zbyt duża liczba zapytań o kredyt w ostatnim czasie
- zbyt duża ilość posiadanych produktów finansowych
- problemy w historii kredytowej
- posiadane zajęcia komornicze
Co wpływa na scoring bankowy?
Jak już wcześniej wspomnieliśmy duże znaczenie dla banku ma raport BIK. Jest on zawsze skrupulatnie analizowany, a w momencie kiedy wnioskodawca ma słabą ocenę w BIK przeważnie bank nie podejmuje się takiego ryzyka i odrzuca wniosek kredytowy.
Jednak wcale nie oznacza to, że BIK jest ostateczną wyrocznią. Dlatego może się zdarzyć, że pomimo pozytywnego wyniku w raporcie przygotowanym przez Biuro Informacji Kredytowej, nie dostaniemy kredytu.
Modele scoringowe dla banków przygotowują specjaliści nie tylko z zakresu statystyki czy matematyki, ale także psychologii. Jest to wewnętrzna skala banku, dlatego różnią się one między sobą. Te najbardziej zaawansowane mogą obejmować nawet kilkanaście lub kilkadziesiąt zmiennych. Główne kryteria pozostają bez zmian, jednak różnie będzie postrzegany ich wpływ na końcową ocenę kredytobiorcy. Nie bez znaczenia pozostaje tu także wewnętrzna polityka danego banku. W dzisiejszych czasach nie jest to wcale trudne. Wykorzystuje się do tego programy komputerowe, które potrafią bezbłędnie przeanalizować algorytm.
Aby lepiej zrozumieć jakie czynniki mają wpływ na ocenę, można podzielić poszczególne elementy na grupy.
Scoring osobisty
Do oceny punktowej brana jest pod uwagę płeć kredytobiorcy. Dlaczego? Chodzi przede wszystkim o różny okres osiągania wieku emerytalnego. Sam wiek także ma znaczenie. Jednak nie ma tutaj dobrej odpowiedzi czy lepszym kredytobiorcą jest osoba młoda, dopiero rozpoczynająca swoją karierę zawodową czy osoba starsza. Wszystko zależy od wewnętrznych ustaleń banku. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku stanu cywilnego kredytobiorcy. Jedni preferują singli, inni zaś osoby posiadające rodzinę. Banki zgodne są jednak przy liczbie przyznawanych punktów za wykształcenie. Im jest ono wyższe, tym większa wiarygodność, a co za tym idzie wyższa ocena. Nie bez znaczenia pozostaje także liczba osób na utrzymaniu. Każda dodatkowa osoba to obciążenie dla końcowego scoringu.
Scoring behawioralny
Miejsce zamieszkania także może być czynnikiem, który podnosi ryzyko kredytowe. Kredytodawca sprawdza czy osoba wnioskująca często się przeprowadza i w jakiej dzielnicy mieszka. Sprawdza także czy wnioskodawca posiada dodatkowe wykupione polisy ubezpieczeniowe oraz w jaki sposób korzysta z karty kredytowej. Terminowe spłaty zobowiązania i brak limitów będą plusem.
Kryteria związane z zatrudnieniem
Oczywiście wpływ na wysoką punktację ma średniomiesięczne wynagrodzenie. Im ono wyższe, tym więcej punktów dostaje osoba wnioskująca. Ważne są jednak także pozostałe kwestie związane z zatrudnieniem takie jak:
- forma zatrudnienia
- staż pracy u jednego pracodawcy – częsta zmiana miejsc pracy nie jest dobrze odbierana
- branża
- wielkość przedsiębiorstwa
- lokalizacja firmy
Scoring majątkowy
Na ranking pozytywnie wpływają posiadane oszczędności, własnościowe mieszkanie czy brak większych zobowiązań finansowych. Obciążać ranking mogą natomiast wysokie wydatki na życie. Pod uwagę brane są wszystkie koszty ponoszone przez dane gospodarstwo domowe, także te na żywność. Banki przyznają także punkty za rozdzielność majątkową. Dla jednych będzie to zaleta, a dla innych wada.
Czy można poprawić swój scoring bankowy?
Scoring bankowy to niejawny ranking, a każdy bank ma nieco inne wewnętrzne wytyczne co do oceny. Oznacza to, że nie ma konkretnego zestawienia co należy zrobić aby podnieść swój scoring. Idealna sytuacja do pozytywnej decyzji kredytowej to taka, w której osoba wnioskująca ma stabilne zatrudnienie, wysokie zarobki i nie posiada innego zobowiązania. Jednak nie oznacza to, że wnioskodawca, który nie spełnia któregoś z aspektów nie otrzyma kredytu.
Jeśli w najbliższym czasie planujesz wnioskować do banku o udzielenie kredytu, to warto wcześniej poprawić swój scoring. Kredytobiorca ma wpływ na większość parametrów, nic nie stoi więc na przeszkodzie aby o nie zadbać. Pamiętaj jednak, że to nie stanie się z dnia na dzień. Aby podnieść swoją wiarygodność kredytową potrzebny jest czas.
Co z całą pewnością warto zrobić? Pozbyć się dodatkowych zobowiązań. Być może masz kredyt gotówkowy, gdzie zostało kilka rat do spłaty? Postaraj się o zamknięcie limitów w koncie czy kart kredytowych. To elementy, które znacząco obciążają ranking.
Unikaj także częstego składania wniosków o kredyt w różnych bankach. Wszystkie mają wewnętrzny system, a każda aplikacja będzie odnotowana. Jeśli dostałeś odmowę kredytową, najpierw zadbaj o poprawę swojej wiarygodności, dopiero później złóż ponownie wniosek.
Najlepiej odbierane przez banki są osoby, które rozważnie podchodzą do kredytów i rzetelnie regulują zobowiązania. Jednak jeśli dopiero teraz chcesz zadbać o swoją wiarygodność kredytową, to istnieją sposoby, aby to zrobić. Pamiętaj, że efekty wymagają czasu, a wysiłki podjęte teraz dadzą rezultaty w przyszłości.